Honden, spitsmuizen en Afrikaanse avonturen

Beste allemaal,

Welkom terug op mijn blog! Ik ben nu ruim een week terug uit Zuid-Afrika en vond het tijd om de draad weer op te pakken. Zoals gewoonlijk, beginnen we met een bericht uit de natuur.

Natuur in de Media
Op de website van Natuurmonumenten vond ik een artikeltje over honden in natuurgebieden. Zoals velen van jullie waarschijnlijk wel weten, moeten onze trouwe viervoeters in alle natuurgebieden in Nederland aan de lijn gehouden worden. Alleen in de aangewezen losloopzones mogen ze los. Dit omdat volgens Frans van Zijderveld, beheerder in West-Brabant, loslopende honden nogal eens voor problemen zorgen: "Reeën, hazen en vogels schrikken of worden weggejaagd uit hun gebied. In het slechtste geval lopen ze zich dood tegen hekken of worden overreden. In de broedtijd of bij jonge dieren is het extra kwalijk".
Dit onderwerp veroorzaakt ook voor mij als hondenbezitter en natuurliefhebber een dilemma. Ik wil niet dat mijn hond konijnen vangt of ervoor zorgt dat reeën zich doodlopen tegen een hek, maar tegelijkertijd gun ik het mijn hond om zich lekker uit te leven door los rond te rennen. Ik geef ook toe dat mijn hond vaak losloopt, ook buiten de losloopzones. De keren dat ze achter een ree of konijn aanging, zijn echter op 1 hand te tellen en de aanwezigheid van hekken of een drukke weg was in die gevallen niet aan de orde. Bovendien veroorzaken ook ruiters, mountainbikers en zelfs wandelaars zonder hond verstoring. Ik zou graag eens cijfers zien: hoeveel procent van de totale sterfte onder reeën en konijnen wordt veroorzaakt door loslopende honden? En welk aandeel leveren loslopen honden aan verstoring van dieren in vergelijking met ruiters, mountainbikers en wandelaars? Maar goed, feit blijft dat loslopende honden slachtoffers maken onder jonge reeën. Mijn hond blijft daarom wel netjes aangelijnd gedurende de periode waarin de kleintjes geboren worden.  

Natuurmo(nu)ment
Natuurlijk moet ik hier iets vertellen over Zuid-Afrika. Het hele project waaraan ik meegewerkt heb, was geweldig en zal ik nooit vergeten. Ongelooflijk hoeveel dieren ik heb gezien en dan zo dichtbij! Mijn favoriete momenten waren toch wel een ontmoeting met een kudde olifanten, hyena pups die steeds aan de banden van de auto kwamen knagen en de troep leeuwen die een zebra aan het verorberen waren. De olifanten waren erg indrukwekkend omdat je het idee hebt dat ze met 1 duw de auto omver kunnen duwen, de hyena pups waren erg schattig en brutaal en het gegrom van de leeuwen gaf me de rillingen. Hieronder een aantal foto's van deze momenten. 

Soorten in Beeld
Vandaag bespreek ik de waterspitsmuis (Neomys fodiens). Dit omdat ik volgende week begin met mijn eerste echte baantje dat bestaat uit het vangen en meten van exemplaren deze diersoort. Ondanks hun naam, maken spitsmuizen deel uit van de molachtigen en zijn daarom meer verwant aan mollen dan aan muizen. Ze zijn zeer beweeglijk, met een zo snelle stofwisseling dat ze per etmaal 0.75 tot 1.5 maal hun lichaamsgewicht aan voedsel moeten binnenkrijgen. 
De waterspitsmuis is één van de grootste spitsmuizen en meet inclusief staart 10 tot 18 centimeter. Hun optimale habitat bestaat uit schoon, voedselarm, stromend of stilstaand water met voldoende waterplanten en ruig begroeide oevers. Het nest bevindt zich in de oevers en heeft 2 uitgangen die bestaan uit zelfgegraven nauwe gangen die soms onder water uitkomen. De spitsmuis kan goed zwemmen en kan tot 20 seconden onder water blijven om onder steentjes naar voedsel te zoeken. Dit voedsel bestaat uit onder andere larven van libellen, vliegen en pissebedden. Ook eten ze slakken en regenwormen. Soms vangen ze ook vis. Het speeksel van de waterspitsmuis bevat een stof met een verlammende werking waardoor de prooi langer vers blijft. De voortplanting vindt plaats van mei tot september waarin ze, na een draagtijd van 20-24 dagen, 3-8 jongen werpen. Ze werpen 2 tot 3 keer per jaar en de maximale leeftijd is 19 maanden. 

 Waterspitsmuis

Ecologe in spé
In Zuid-Afrika heb ik niet alleen op mijn kont gezeten en genoten van alle dieren die we zagen, maar heb ik ook meegeholpen met het verzamelen van gegevens over deze dieren. Hiervoor moesten we ze eerst opsporen met behulp van radio telemetrie: een aantal dieren was voorzien van een zender die, wanneer we dichtbij waren, een signaal afgaf dat via een antenne en radio te horen was. Ieder dier had zijn eigen frequentie waarop het signaal gehoord kon worden. Op de onderstaande foto zie je mij in actie met de antenne en radio.

Daarnaast zijn we 1 week de bergen in geweest om daar muizen en spitsmuizen te vangen en deze te meten. Met behulp van deze gegevens wordt straks duidelijk welk habitat het meest geschikt is voor welke soorten en wat er moet gebeuren om ervoor te zorgen dat soorten waar het slecht mee gaat niet verdwijnen. Hieronder een van onze vangsten. 



Natuurlijk Afvragen

We komen weer terug op de loslopende honden: wat is jullie mening hierover? Misschien heb je zelf een hond en sta je voor hetzelfde dillemma als ik, misschien ben je bang van honden en zie je ze liever vast dan los of misschien maakt het je allemaal niet uit. Ik ben benieuwd!

Tot de volgende keer!

Vivian