Droogte, Nachtzwaluw, Huismus en bijzondere planten

Welkom!

We gaan vandaag weer meteen over tot het nieuws. Deze keer een wat ouder bericht uit het Brabants Dagblad van donderdag 12 mei. Desondanks is het onderwerp nog steeds actueel: de droogte.

Natuur in de Media
Volgens de Unie van Waterschappen en Rijkswaterstaat is het landelijke neerslagtekort (neerslag min verdamping gemeten vanaf 1 april) gestegen tot 111 millimeter. Dit tekort brengt vanzelfsprekend allerlei gevolgen met zich mee. In het artikel "droogte schadelijker dan wateroverlast" bespreekt bioloog Arnold van Vliet een aantal van deze gevolgen. Volgens hem zijn bomen door de droogte gevoeliger voor insectenplagen waardoor ze verzwakken. Wanneer zich dit jaar op jaar voordoet, kan dit tot gevolg hebben dat bepaalde boomsoorten helemaal verdwijnen uit onze natuur. Daarnaast komen steeds meer dier -en plantensoorten uit zuidelijke streken naar Nederland vanwege de hogere temperaturen, maar tegelijkertijd neemt de inheemse soortenrijkdom af. Het idee dat de natuur zich aanpast is volgens van Vliet maar ten dele waar: "de aanpassing is de aanwezigheid van die nieuwe soorten. Bestaande soorten kunnen zich niet aanpassen, die doen daar duizenden jaren over en wat nu gebeurt gaat veel te snel." Voorbeelden van andere gevolgen zijn dat veel vlindersoorten dreigen te verdwijnen, hagedissensoorten zich niet meer kunnen voortplanten, grutto's te weinig voedsel krijgen om eieren te leggen en planten niet kunnen ontkiemen. Water -en klimaatdeskundige Patrick Huntjens van de Universiteit Wageningen schat de schade als gevolg van de droogte op een half miljard euro per jaar, en daar is de natuurschade nog niet in meegenomen. Hij denkt dat we in Nederland vooral gefixeerd zijn op de strijd tegen het water, terwijl de schade door water dat uitblijft vijf keer zo groot is.

Natuurmo(nu)ment
De meeste natuurmo(nu)menten maak ik ook mee tijdens mijn werk bij Natuurmonumenten. Zo ook deze keer. Afgelopen maandag ging ik weer met de kano het water op om ganzennesten te controleren. Pas toen ik nog maar een metertje bij haar vandaan was, zag ik haar: een mamagans op haar nest. Ze drukte zich helemaal plat in de hoop dat ik haar niet zou zien en bleef doodstil zitten. Ik greep mijn kans, dreef nog een stukje dichterbij en pakte mijn fototoestel. Hieronder het resultaat. 

 Canadeese gans op nest

Soorten in Beeld

We blijven nog even in de wereld van de vogels. De soort van deze week is de Nachtzwaluw (Caprimulgus europaeus). Zoals de naam al zegt, is de nachtzwaluw een nachtdier en worden ze pas in de schemering actief om voedsel te zoeken. Dit gebeurt altijd vliegend omdat ze nauwelijks kunnen lopen. Het voedsel bestaat vooral uit kevers, langpootmuggen, nachtvlinders en andere nachtinsecten die ze in hun keelzak kunnen bewaren. Overdag rusten ze op de grond of in een boom en vertrouwen ze op hun perfecte schutkleur. Hoe goed deze schutkleur is, is te zien op onderstaande foto. 

 Nachtzwaluw

De eieren worden tussen lage begroeiing op de grond gelegd en na ongeveer 18 dagen komen ze uit. In sommige gevallen worden de eieren in de tussentijd verhuisd naar een andere locatie. De ouders rollen de eieren dan met hun poten naar de andere plek of vervoeren ze in hun snavel. 

Nachtzwaluwen verblijven alleen in de zomer in Nederland en dan vooral in duin -, heide -en hoogveengebieden. In de Loonse en Drunense Duinen zijn ze ook regelmatig waargenomen. De winter brengen ze door in Afrikaanse landen met een tropisch klimaat. Het aantal broedparen in Nederland tussen 2005 en 2008 bedroeg 1600-1850. Hiermee hebben ze een plaats op de Rode Lijst voor bedreigde soorten gekregen met de status "kwetsbaar". Onderstaand kaartje geef de verspreiding in ons land weer.

Natuurlijk DoeHetZelven

We gaan nog even door met de vogels en geven de huismus (Passer domesticus) speciale aandacht. Dit bekende vogeltje is eigenlijk zo gewoon dat je 'm pas mist als hij verdwenen is. Toch staat de soort op de Rode Lijst omdat het aantal in de afgelopen jaren gehalveerd is. Dit is vooral te wijten aan het verdwijnen van geschikte broed -en schuilplaatsen die voornamelijk bestaan uit hagen en lage struiken. Wil je de huismus weer terug in je tuin, plaats dan geen houten of stenen schuttingen, maar maak gebruik van hagen en struiken. Om voor nestgelegenheid te zorgen, kun je een vogelvide klik hier aanschaffen. Dit is een prefab nestkast die onder de onderste rij dakpannen kan worden geplaatst.

Je kunt de mussen het hele jaar door voeren. Ze zijn vooral gek op kanariezaad. Verder is een drinkschaal nodig en moet je zorgen voor een open plekje op zand waar ze een stofbad kunnen nemen. Tot slot: houdt kippen, dan krijg je de huismus er gratis bij! 

Ecologe in spe

Naast het vrijwilligerswerk dat ik voor Natuurmonumenten doe, ben ik ook aan een plantencursus van het IVN in Oisterwijk begonnen. Ik ben veruit de jongste deelnemer en planten hebben me eigenlijk nooit zo heel erg geboeid, maar hoe meer ik erover leer, hoe interessanter ik het ga vinden. Zo zijn we afgelopen zaterdag met een excursie naar Kasteel Nemerlaer in Haaren geweest waar we onder andere kleefkruid en hengel hebben gezien. Allebei plantjes die zich op een interessante manier verspreiden en/of overleven. De ene kleeft zich vast aan de vacht van dieren of broekspijpen van mensen en de andere overleeft door voedingsstoffen van grassen te stelen. In totaal hebben we denk ik wel 50 verschillende planten gezien en besproken. Nu nog onthouden... 

Natuurlijk Afvragen

Nog even heel kort de vraag van de week: welke plantensoort vinden jullie bijzonder? En dan denk ik niet aan het uiterlijk, maar meer aan de eigenschappen, zoals de manier van voortplanten, de manier waarop hij voedingsstoffen opneemt, de manier waarop hij insecten of andere diersoorten aantrekt, enzovoorts. Volgende week krijgen jullie te horen welke plant ik heel bijzonder vind. Tot dan! 

Vivian