Steenmarters en mijn ecologische carrière

Beste allemaal,

Het heeft even geduurd, maar bij deze weer een nieuw blogbericht over onze mooie natuur. Zeker op deze zonovergoten, zachte herfstdagen wil ik de natuur in en genieten van alle kleuren, geuren en rust. Dat zouden meer mensen moeten doen! 
In de afgelopen weken zijn er een aantal zeer interessante artikelen voorbij gekomen in het Brabants Dagblad welke ik graag wil bespreken. Dit kan natuurlijk niet allemaal tegelijk. Daarom komt deze week het artikel "bescherm steenmarter niet langer" aan bod en volgende week gaan we het hebben over de plannen van Staatssecretaris Bleker die de "plezierjacht" uit wil gaan breiden.

Natuur in de Media 
De steenmarter is in Nederland wettelijk beschermd en is opgenomen in de lijsten van beschermde soorten van de Flora- en faunawet. Dit omdat de aantallen van deze soort een aantal jaren geleden ernstig afnamen. Als gevolg van de bescherming is het verboden om steenmarters te vangen, verstoren en/of doden. De bescherming heeft geholpen en het aantal exemplaren van de soort neemt weer gestaag toe. Omdat de steenmarter een cultuurvolger is en dichtbij mensen woont, kan de huidige toename echter overlast veroorzaken. Zo veroorzaken ze geluid- en stankoverlast wanneer ze in huis hun verblijfplaats hebben, kunnen ze schade aan kabels en plastic behuizing in auto's aanrichten en is het mogelijk dat ze eieren of kuikens van kippen en vogels stelen. In het Gelderse dorp Tolkamer moesten leerlingen van een basisschool zelfs uitwijken naar het gemeentehuis vanwege overlast door steenmarters die in hun schoolgebouw huizden: de urine van de dieren lekte door het plafond. Vanwege de schade die de dieren aanrichten, wil CDA- Tweede Kamerlid Ger Koopmans nu dat Henk Bleker ervoor zorgt dat de steenmarter geen beschermde diersoort meer is. Volgens Koopmans doet de soort het goed in Nederland en wordt hij elders in Europa gewoon bestreden. Wat het kamerlid betreft kunnen de gevangen steenmarters het best worden uitgezet in gebieden als Siberië of IJsland, zodat ze niet al te snel terugkeren. De dierenbescherming is het hier niet mee eens. Volgens hen moet meer gekeken worden naar het voorkomen van overlast door gebouwen bijvoorbeeld goed te isoleren zodat de marters niet naar binnen kunnen. Bovendien is het weghalen van de dieren een tijdelijke oplossing: er komen gewoon andere marters voor terug.
Zoals jullie waarschijnlijk wel raden, ben ik het eens met de dierenbescherming. Daarnaast is de soort niet voor niets beschermd. Wanneer de marters weer door iedereen gevangen en gedood mogen worden, zijn we straks weer bij af. Bovendien wordt de soort niet strikt beschermd en mag in de meeste gevallen afgeweken worden van de wet wanneer dit zorgvuldig of volgens een zogenaamde gedragscode gebeurd. Tot slot komt de steenmarter niet in heel Nederland in grote aantallen voor en is de overlast nooit langdurig. Velen van ons, en ik spreek ook voor mezelf, hebben waarschijnlijk zelfs nog nooit een steenmarter gezien. Mocht je toch overlast hebben van dit dier, kijk dan op de website van de Zoogdiervereniging om erachter te komen wat je hieraan kunt doen zonder de dieren meteen te vangen of te doden.

Soorten in Beeld
We gaan nog even door met de steenmarter (Martes foina). De soort komt uit de familie marterachtigen en is een roofdier. Het dier heeft de grootte van een huiskat, maar met kortere poten. De vacht is asgrauw tot grijsbruin met een (grijs)witte ondervacht en de bef is wit of roomkleurig. Mannetjes wegen tussen de 1.4 en 2.1 kilo, de vrouwtjes tussen de 0.9 en 1.7 kilo. 


De steenmarter

De steenmarter heeft een groot aanpassingsvermogen en komt daardoor in veel verschillende landschappen voor. In Nederland verblijven ze meestal in de buurt van mensenlijke bewoning (zelfs in stadscentra) en in kleinschalige cultuurlandschappen met onder andere boerderijen, boomgaarden, veldschuren, hooimijten en houtstapels. Ze kunnen echter ook zolders, kruipruimtes, dichte hagen, holtes onder boomwortels, grotten, groeven en vossen- en konijnenholen als verblijfplaats gebruiken. Hieronder een overzicht van het voorkomen van de steenmarter in Nederland.






















 Bron: telmee.nl


Afgezien van de paartijd en de tijd waarin de jongen opgroeien, zijn steenmarters solitaire dieren en 's nachts actief. In de winter zijn ze minder actief dan in de zomer en het leefgebied kan een grootte hebben van 10 tot 700 hectare. Oudere dieren en dieren die in de stad leven hebben kleinere leefgebieden. Iedere nacht kunnen steenmarters tussen de 10 en 15 kilometer afleggen op zoek naar voedsel. Ze zoeken hun voedsel vooral op de grond waaronder knaagdieren, spitsmuizen, mollen, egels, vogels, eieren, regenwormen, kevers, graankorrels en vruchten. Soms eten ze zelfs vleermuizen, vissen, reptielen en amfibieën. Het zijn echter geen aaseters. 
De paartijd loopt van half juni tot half augustus en na een draagtijd van ongeveer 9 maanden worden gemiddeld 3 jongen geboren. Vanaf 16 weken gaan de jongen zelf op zoek naar voedsel en vanaf 23 weken gaat de familie uiteen. 
De soort heeft weinig natuurlijke vijanden, maar jonge dieren worden wel gepakt door vossen en roofvogels. In het verleden werd de soort sterk bejaagd voor de vacht, nu vallen er vooral veel slachtoffers in het vekeer. De maximale leeftijd bedraagt 10 jaar.

NatuurlijkDoeHetZelven
Wanneer je echt heel graag steenmarters in je tuin, huis of auto wilt, kun je het beste naar Tolkamer of het oosten van Nederland verhuizen, maar ik kan wel een aantal tips geven om de kans dat je een steenmarter ziet te vergroten.
Let vooral op vraatsporten, uitwerpselen en voetafdrukken. Vraatsporten die een steenmarter achter kan laten, zijn leeggegeten eieren, geheel of gedeeltelijk leeggegeten huiden van kleine zoogdieren, afgebeten veren of afgebeten koppen van kleine zoogdieren. De uitwerpselen zijn 8 tot 10 centimeter lang, 10 tot 12 millimeter dik en lopen in een punt uit. Soms zijn ze gevlochten of gedraaid. De kleur hangt af van het gegeten voedsel en kan zwart, bruinachtig of grijs-wit zijn. Vaak zijn pitten en zaadjes van vruchten te zien. In de omgeving van zijn schuilplaats kun je latrines vinden waarin de steenmarter zijn uitwerpselen deponeert. Rondom woningen zijn soms aangevreten kabels of kapot gevreten isolatie te vinden. Soms zijn in hooibalen gangen te vinden als de marter deze als rustplaats heeft gebruikt.
Tot slot kun je zoeken naar onderstaande pootafdrukken. Deze zijn echter moeilijk te onderscheiden van afdrukken van andere marterachtigen zoals hermelijn, wezel en boommarter.



Ecologe in spé
Gelukkig kan ik jullie vertellen dat het op dit ogenblik goed gaat met mijn ecologische carrière. In mijn vorige bericht heb ik verteld over Staro Natuur en Buitengebied, het ecologische adviesbureau waar ik (tijdelijk) mocht komen werken. Momenteel werk ik er nog steeds en het ziet ernaar uit dat ik vanaf 1 januari 2012 een jaarcontract krijg. Het staat dus nog niet vast en ik doe deze uitspraak daarom nog even onder voorbehoud! Hopelijk kan ik in een volgend bericht de mededeling doen dat het echt waar is. Vooral omdat ik het er erg naar min zin heb en het werk leerzaam en afwisselend is. Het muizenonderzoek is ondertussen afgerond: ik heb in totaal 53 muizen en spitsmuizen gevangen verdeeld over 6 soorten. Verder heb ik een inrichtings- en beheerplan voor een landgoed geschreven, ben ik bezig met mijn tweede ecologische quickscan, heb ik landmetingen uitgevoerd, uitgevoerd beheer geëvalueerd en een aantal vleermuisrapportages geschreven. Duim met me mee! 

Natuurlijk Afvragen
En weer terug naar de steenmarter: wat vinden jullie? Moet de steenmarter beschermd blijven of mag hij van de lijst met beschermde soorten afgehaald worden? En belangrijker: vind je dat soorten meteen hun beschermde status moeten verliezen zodra ze weer in relatief grote aantallen in (een deel van) Nederland aanwezig zijn?  

Bedankt voor het lezen en tot de volgende keer!

Vivian